"Nếu không kịp gỡ vướng quy hoạch bô xít thì tới đây Nhà máy alumin Nhân Cơ có nguy cơ bị đóng cửa, chúng ta mắc nợ với người dân", Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Hồ Văn Mười thẳng thắn khi làm việc với lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Đoàn công tác Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra thực tế tại khai trường khai thác bô xít ở xã Nhân Cơ, huyện Đắk R''Lấp, Đắk Nông - Ảnh: TRUNG TÂN

Tại buổi làm việc, ông Lê Trọng Yên - phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông - cho biết hiện có 1/9 mỏ bô xít đã được thăm dò, phê duyệt trữ lượng được cấp phép khai thác.

1/3 diện tích tỉnh Đắk Nông vướng quy hoạch bô xít

Hàng năm, có khoảng 100 ha được địa phương giao để lấy quặng bô xít cho Nhà máy alumin Nhân Cơ với công suất 650.000 tấn/năm.

"Nếu chỉ cung cấp cho nhà máy này thì phải mất gần 400 năm mới khai thác, chế biến hết trữ lượng, tài nguyên bô xít trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Trong khi nhiều dự án phát triển kinh tế xã hội rất cần kíp lại không thể thực hiện do vướng quy hoạch bô xít, bởi 6/8 địa phương dính quy hoạch", ông Yên nói.

Phân tích thêm về khó khăn của tỉnh, ông Hồ Văn Mười - chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông - nói 1/3 diện tích của tỉnh, hơn 1.000 dự án không triển khai được, tỉnh nợ dân quá nhiều. Mới triển khai dự án mấy năm mà đã nợ 400 lô tái định cư.

Nếu còn triển khai đến 4-5 nhà máy thì tiếp dân khiếu kiện suốt ngày vì dân bị thu hồi đất không có nơi tái định cư, định canh. "Chúng tôi đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát, đề xuất trung ương tính toán tháo gỡ khó khăn cho tỉnh", ông Mười nói.

Alumin Nhân Cơ có nguy cơ đóng cửa?

Cũng theo ông Mười, nhà máy alumin đã có hơn 300ha đất hoàn thổ rồi trồng keo, tràm xong thì để hoang, không hiệu quả.

"Tại sao không giao về địa phương để sử dụng, các anh giữ lại để hoang làm gì?

Nếu 300ha đất đó trả về địa phương thì chúng tôi thực hiện tái định cư cho dân ngay. Nhiều hội nghị chúng tôi chảy nước mắt vì bô xít có tiềm năng nhưng cản trở, gây khó cho dân.

Nếu Tập đoàn Than khoáng sản không giải quyết cho dân, sẽ có nguy cơ đóng cửa thời gian đến vì không có nguyên liệu", ông Mười phân tích.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết Đắk Nông có lợi thế là ngồi trên tài sản quốc gia, trên một núi khoáng sản quý. Tuy nhiên muốn đụng vào cái gì cũng vướng bô xít cả.

Trong khi nếu triển khai các dự án theo quy hoạch bô xít cũng chỉ được một phần của tiềm năng.

Để gỡ vướng, ông Khánh chỉ đạo Cục Khoáng sản, địa chất cần về lại với địa phương, rà lại và đối chiếu quy hoạch bô xít, xem xét nhu cầu của tỉnh.

Sau đó, UBND tỉnh Đắk Nông cần có văn bản đề nghị cụ thể từng khu vực đưa ra khỏi quy hoạch. "Trong vòng 2 tháng, chúng ta phải có báo cáo để tôi làm việc với Phó thủ tướng Trần Hồng Hà", ông Khánh đề nghị.

Về đề nghị điều chỉnh ĐTM, giấy phép môi trường của dự án alumin Nhân Cơ thì bộ sẽ phải làm việc rất kỹ với địa phương.

"Đất tốt như vậy chúng ta tự dưng lại trồng keo. Cần rà soát lại quy định nhằm thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ để trả đất sớm về cho địa phương cấp lại cho dân, kêu gọi dự án. Tôi sẽ kiểm tra, đôn đốc các cơ quan của bộ. Có gì đồng chí chủ tịch tỉnh cứ nhắn tin cho tôi. Chứ cái gì cũng công văn ra vào thì đến mấy năm cũng không xong. Cái này cũng phải có trách nhiệm của Tập đoàn Than khoáng sản để gỡ vướng cùng địa phương", ông Khánh nói.